Er is inmiddels steeds meer bekend over de langdurige klachten na COVID-19. Veel minder bekend is hoe mensen weer fit genoeg worden om het dagelijks leven aan te kunnen. Op basis van expert opinion komt de Vereniging voor Sportgeneeskunde met een herzien advies medisch specialistische beweegzorg post-COVID-19: fasering is essentieel bij een beweeginterventie voor het opbouwen van de fysieke fitheid.
Een deel van de patiënten blijft na COVID-19 last houden van vermoeidheid, kortademigheid, spierpijn, druk op de borst, verminderde fitheid of bewegingsangst. Deze patiënten worden in eerste instantie gezien door de huisarts, fysiotherapeut, ergotherapeut, diëtist en logopedist of medisch specialist. Als de klachten dan nog onvoldoende verbeteren, ontstaat de indicatie voor medisch specialistische beweegzorg.
Beweeginterventie
De sportartsen in Nederland adviseren de hieruit voortkomende beweeginterventie voortaan op te delen in 3 fases. Allereerst gaat het om ‘balans en ademhaling’, gericht op het starten met het in balans brengen van belasting en belastbaarheid inclusief regulatie van ademhaling, hartfrequentie en bloeddruk. Daarna komt ‘verhogen belastbaarheid’ door het opstarten van laag intensieve duurtraining in combinatie met krachttraining, met focus op gecontroleerde ademhaling en hartfrequentie. Tenslotte wordt in de derde fase overgegaan op ‘intensievere training’.
Geadviseerd wordt deze laatste fase pas te starten als het herstel in de tweede fase goed verloopt en de patiënt weer goed functioneert in het dagelijks leven. Het doel hierbij is uiteindelijk om de fysieke fitheid te verbeteren. In de praktijk blijkt deze gefaseerde aanpak beter te werken voor het herstel van COVID-19 patiënten.
Behandeling post-COVID
Tijdens een bezoek aan een sportarts kan op indicatie een inspanningstest met ademgasanalyse worden afgenomen. Deze meet hoe hart, longen en spieren functioneren. De uitslag geeft inzicht in de fysieke fitheid en de aard van de klachten. Aan de hand hiervan kan een goede balans in het energiemanagement worden bepaald. Zo kan de fysieke training worden aangestuurd op basis van gepersonaliseerde hartslagzones en (eventueel) fietsvermogen, zoals gemeten tijdens de inspanningstest.
Vervolgens wordt er gestart met een hersteltraject, al dan niet onder begeleiding van paramedici. Te vroeg veel van het lichaam vragen, werkt averechts. Maar als de belasting te ver verlaagd wordt, neemt de conditie juist af en verbeteren de klachten niet. Laag intensieve activiteiten als wandelen, yoga of huishoudelijke taken vormen een goede start voor herstel. Naast training spelen regelmaat, aanpassing van activiteiten, rust, een goede slaaproutine en adequate voeding een belangrijke rol. De medisch specialist beweegzorg kan als specialist op het gebied van training en herstel onderdeel uitmaken van het hersteltraject, waarbij fasering de sleutel is tot succes.